Hepimiz birbirimizden farklı özelliklerle dünyaya geliyoruz, fiziksel özelliklerimiz kadar duygularımız, korkularımız, heyecanlarımız, olaylara gösterdiğimiz tepkiler ve önceliklerimiz çok farklı. Kimimiz hayatın karşımıza çıkardığı güçlüklerle daha kolay başa çıkarken kimimiz çok zorlanıyor. Kimimiz çok girişken, kimimiz endişelerinin ve kaygılarının gölgesinde yaşıyor.
Peki olumsuz yönlerimizi değiştirmek, fobilerimizin üstesinden gelmek, daha sabırlı, daha organize, daha üretken olmayı başarmak için düşüncelerimizi ve duygularımızı kontrol altına alabilir miyiz? Bilimsel olarak hâlâ tartışmalı bir konu olsa da NLP uzmanları bunun mümkün olduğunu söylüyor.
NLP Nedir?
NLP “Neuro Linguistic Programming” kelimelerinin kısaltmasıdır. “Neuro” kelimesi sinir sistemimizi ve duyularımızı ifade ederken, “Linguistic” kelimesi dilbilim anlamına gelmektedir. “Programming” kelimesi ile düşüncelerimizi ya da davranışlarımızı hedeflerimiz doğrultusunda değiştirmek hedeflenir. Dilimizde bu açılım “Nöro-Dilbilim Programlama”, “Zihin-Dilbilim Programlama” ya da “Beyin-Dil Programlama” gibi farklı şekillerde kullanılmaktadır.
NLP; deneyim yoluyla öğrenilen düşünceleri, dili ve davranış kalıplarını belirli sonuçlarla ilişkilendiren, başarılı bireyler tarafından kullanılan stratejileri analiz etmeyi ve bunları kişisel bir hedefe ulaşmak için uygulamayı içeren yaklaşımdır. NLP'nin savunucularına göre bütün eylemlerimiz olumludur, olumsuz olduğunu düşündüğümüz deneyimlerimiz bile bize pek çok faydalı bilgi sağlar. İnsan zihninin ve zihinsel becerilerin nasıl gelişeceğine odaklanan NLP, “Biri yapabiliyorsa herkes yapabilir.” varsayımını ileri sürer.
NLP’nin Uygulama Alanları Nelerdir?
Modelleme, eylem ve etkili iletişim NLP’nin temel unsurlarıdır. Eğer bir kişi başka bir kişinin bir görevi nasıl başardığını anlayabiliyorsa sürecin kopyalanıp başkalarına iletilmesini sağlayabilir, böylece onlar da görevi başarabilirler. NLP’ye göre herkes kendi kişisel gerçeklik haritalarına sahiptir. NLP uygulayıcıları bir durum karşısında sistematik bir bakış açısı oluşturmak için kendi bakış açılarını ve diğer bakış açılarını analiz ederler, duyuların mevcut bilgileri işlemek için hayati olduğuna ve beden ile zihnin birbirini etkilediğine inanırlar.
Günümüzde NLP teknikleri; kişisel gelişimden eğitime, iş dünyasından sağlık uygulamalarına kadar pek çok alanda kullanılmaktadır. Kişisel gelişimde NLP ile zararlı alışkanlıklardan kurtulma, stresi yönetme, motivasyon, etkili iletişim, beden-zihin uyumunu sağlama gibi çalışmalar yapılmaktadır. Eğitim alanında hem öğrenciler hem eğitimciler hem de veliler NLP tekniklerini kullanarak etkili ve yapıcı bir iletişim kurabilirler; sınav kaygısını yönetme, öğrenme becerileri artırma ile ilgili çalışmalar yapabilirler.
İş dünyası için geliştirilmiş kapsamlı NLP programları ise etkili iletişim, takım çalışması, motivasyon, karar verme, başarılı yöneticileri modelleme gibi çalışmalara odaklanır.
NLP Teknikleri Nelerdir?
NLP teknikleri, insanların bilinçli farkındalıklarını kullanarak NLP pratiklerini uygulayabilmeleri için geliştirilmiş özel yöntemlerdir ve çok sayıda NLP tekniği vardır. En çok kullanılan birkaç teknik ise şöyledir:
Aynalama
Aynalama, anında bağlantı kurmak ve yakınlık oluşturmak için beden dilinden yararlanan bir NLP tekniğidir. İnsanlarla doğru ve etkili iletişim kurma becerilerini geliştirir. Karşımızdaki kişinin vücut dilini yansıtmanın, onun kelime dağarcığına uygun konuşmanın güven oluşturacağı esasına dayanır.
Modelleme
NLP’nin çıkış noktası modellemeye dayanır. Bir deneyimin bütün etkenlerini biliyorsanız onu istediğiniz zaman yineleyebilirsiniz. Dolayısıyla bir işi iyi yapan birisinin stratejisini modelleyerek aynı sonuçları elde etmek ya da kendi başarılı olduğunuz bir deneyimdeki stratejinizi modelleyip başka durumlarda kullanarak başarılı olmak mümkündür. Modellemede yapılan şey kısaca kişinin başarılı sonucu elde ettiği deneyimle ilgili çevresel faktörler, davranışlar, duygular, stratejiler ve inanç sisteminin çözümlenmesidir. Modelleme taklit etme anlamına gelmez, burada önemli olan sistemdir.
Çapalama
Çapalama, belli bir duygu ve durumu tekrar harekete geçirmesi için çapaların bilinçli olarak kullanılması tekniğidir. NLP’de çapalar, bir düşünce, duygu, davranış, durum ya da olayın oluşmasına yol açan uyaranlardır. Hayatımız boyunca pek çok doğal çapalama yaparız. Bizi mutlu eden anıları hatırlatan bir şarkı ya da koku da bir çapadır. Çapalar hayatımızda doğal olarak vardır. Çapalama tekniği ise bize bu uyaranları bilinçli bir şekilde harekete geçirmeyi öğretir.
Yeniden Çerçeveleme
Bir durum ya da olayı çevreleyen referansın çevresini başka bir anlam katacak şekilde değiştirmek yeninden çerçeveleme olarak adlandırılır. Bu teknik istenmeyen duyguların değiştirilmesi için kullanılır. Yaşanan bir olayda istenmeyen duygular varsa o durumun çerçevesi ve ifade ettiği anlam değiştirilerek duygular ve bakış açısı da değiştirilebilir. Bu zaman zaman hepimizin doğal olarak kullandığı bir yaklaşımdır. Yağmurlu havada dışarı çıkamadığımız için yağmurdan nefret etmek yerine, evde kalıp yarım kalan işlerimizi bitirmemizi sağladığı için hoşnut olmak yeniden çerçeveleme davranışına örnek olarak verilebilir.
NLP’nin Faydaları Nelerdir?
- Kişisel hedeflerimiz doğrultusunda davranış kalıplarımızı değiştirmemize yardımcı olur.
- Yeni beceriler edinmemizi kolaylaştırır.
- Ektili iletişim, motivasyon, etkin performans gibi becerilerimizi olumlu yönde değiştirir.
- Duygularımızın farkına varmamızı, kendimizi hem beden diliyle hem de sözel olarak daha doğru ifade etmemizi sağlar.
- Sonuç değil süreç odaklı bakış açısı geliştirmemize yardımcı olur.
- Korku, kaygı, fobiler gibi ileriye dönük hareketlerimizi sınırlayan kalıpların üstesinden gelmemizi sağlar.
- Öz farkındalığı geliştirir.
NLP Nasıl Öğrenilir?
Günümüzde psikolojiden ziyade kişisel gelişim çalışmalarının bir parçası olan NLP eğitimlerinin, sorularınıza anında yanıt alabileceğiniz ortamlarda gerçekleşmesi oldukça önemlidir. Seminerler, fiziksel ve online eğitim programları NLP yolculuğuna başlamak için yeterli olsa da deneyimi içselleştirmek için birebir koçluk çalışmaları ile ilerlemek en etkin yol olarak kabul görüyor.
NLP Kimlere Uygulanır?
NLP, seanslar halinde uygulama gerektiren bir disiplin değildir. NLP eğitimlerinin amaçlarından birisi kişinin kendi NLP uygulamalarını yapabilmesini sağlayacak temel eğitimi vermektir. Çocuklar, gençler, ebeveynler, eğitimciler, yöneticiler, sporcular, sanatçılar gibi hemen her meslek ve yaş grubu için NLP eğitimleri verilmektedir.
