Para… Bu kelimeyi okuduğunuzda aklınıza ne geliyor? Gözünüzün önüne banknotların ya da kredi kartlarının somut görüntüsü ile birlikte zenginlik ve mutluluk gibi kavramların gelmiş olması ihtimali hayli yüksek. Oysa bugün büyük anlamlar yüklediğimiz ve sahip olmak için çaba harcadığımız banknotlar, binlerce yıl önce takasa dayalı bir sistem içinde yaşayan insanlar için hiçbir şey ifade etmiyordu. Paranın; takastan sikkelere, senetlerden kağıt paralara uzanan büyük yolculuğu ekonomik sistemleri, değişen sistemler de parayı ve ödeme biçimlerimizi değiştirdi. Kredi kartlarını, dijital ödeme sistemlerini hayatımızın ayrılmaz parçası haline getiren günümüzdeki teknolojik ve kurumsal değişimler bizi paranın tarihindeki bir sonraki adımın da tanıkları haline getirdi. Adını her gün duyduğumuz Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin, paranın geleceğini değiştirip değiştirmeyeceğini birlikte göreceğiz ama değişimi anlamanın yolunun öğrenmekten geçtiğini biliyoruz. Bu yazımızda her gün adını duyduğumuz kripto para, Bitcoin ve Altcoin kavramlarına odaklanıyoruz.
Bitcoin (BTC) Nedir?
İlk olarak Sotoshi Nakamoto isimli bir kişi ya da grup tarafından 2008 yılında “Kişiden Kişiye Elektronik Para Sistemi” isimli bir PDF belgesiyle duyurulan Bitcoin, temelde “blok zinciri” adı verilen, dağıtık bir yapıya sahip olan toplumsal işlemlere dayanır.
Blok Zinciri (Block Chain) Nedir?
Bitcoin transferlerinde her parasal işlemler blok adı verilen dijital bir deftere kaydedilir, defterlerden oluşan zincire ise blok zinciri (block chain) adı verilir. Bu durumu hesap cüzdanınızın binlerce kopyasının binlerce bilgisayara dağıtılması ve kontrol edilmesi gibi düşünebilirsiniz. Açık kaynak kodlu olan bu sistem, herkesin erişimine açıktır. Ancak herkese açık olması verilerin değiştirebileceği anlamına gelmez. Bunun nedeni kayıtların çok fazla kullanıcı tarafından tutulması, kontrol edilmesi ve sürekli senkronize edilmesidir. Bir para transferi gerçekleştiğinde gönderenin hesap numarası, alıcının hesap numarası ve gönderilen miktar tüm dünyadaki bloklara kaydedilir. Dünyanın pek çok yerinde ve çok sayıda tutulan bu kayıtlardaki karmaşık bilgilerin düzenini korumak içinse hash fonksiyonları kullanılır. Hash fonksiyonları karmaşık ve farklı uzunluktaki verileri, sabit uzunlukta ve kısa verilere dönüştüren bir sistemdir.
Bitcoin Nasıl Alınır?
Bitcoin Nasıl Alınır? Bitcoin kullanmak için önce bir hesap ve dijital bir cüzdan oluşturmanız gerekir. Oluşturduğunuz cüzdanın güvenliği kripto yani şifreleme teknolojisi ile sağlanır. Cüzdanınıza ulaşmak için bir tanesi özel diğeri genel olmak üzere iki şifreniz olmalıdır. Özel şifrenizi sadece sizin bildiğiniz, taklit edilmesi imkânsız olan gizli bir anahtar ya da imza olarak düşünebilirsiniz. Özel şifreniz göndermek istediğiniz para miktarını imzalamak, genel şifreniz ise şifrelediğiniz parayı ağa yüklemek ve ağda bulunanların kontrol etmesini sağlamak için kullanılır. Genel şifreniz ağda bulunanlar tarafından onaylandığında kimlik kontrolü tamamlanmış olur.
Bitcoin’in Kaynağı Nedir?
Bitcoin ya da diğer kripto paraları piyasa koşullarında belirlenen bir değere sahip dijital veriler olarak düşünebilirsiniz. Bu dijital verinin değerli maden ya da basılı para gibi fiziksel bir karşılığı yoktur, belirli ve herkese açık algoritmalarla sanal ortamda üretilir. Bitcoin üretimi blok zinciri teknolojisi ile işleyen Bitcoin madenciliği ile yapılır.
Bitcoin Madenciliği Nedir?
Bitcoin madenciliği, kripto para işlem bilgilerini doğrulayan, blok zinciri içinde saklanmasını ve senkronizasyonunu gerçekleştiren ve bu işlemleri yaparken ödül olarak kripto para üretilmesini sağlayan işlemlerin tümüdür.
Herkes özel olarak oluşturulmuş programları bilgisayarında çalıştırarak madencilik yapabilir. Madencilik, sistemin özü olan P2P yani kişiden kişiye işlemlerin gerçekleşmesini ve onaylanmasını sağlar.
Madenciler temel olarak yeni işlemleri onaylar ve blok zincire kaydeder. Sistem 10 dakikada bir blok üretimine izin verir. Madencinin bir bloktan alabileceği yeni oluşturulan maksimum Bitcoin miktarı, her 4 yılda bir yarıya indirilecek şekilde programlanmıştır. Madencilik emek ve kaynak gerektiren bir çalışmadır. Bu nedenle Bitcoin transferi işlemlerinde blok zinciri ağının yoğunluğuna göre madencilere işlem ücreti ödenir.
Bitcoin Güvenli midir?
Kripto paralar, blok zinciri sisteminin sahip olduğu organik yapı ve sistemin kötüye kullanımının önüne geçmesi için geliştirilmiş proof of work (iş kanıtı) mekanizması ile halihazırda kullanılan sistemlere göre çok daha şeffaftır. Ancak bu özellikler tamamen güvenli oldukları anlamına gelmemelidir. En büyük risklerden birisi sanal cüzdan yönetimidir. Kripto paranın sanal cüzdana yüklenmesi tamamen sahibinin sorumluluğundadır. Sanal cüzdan herhangi bir siber saldırı, bilgisayarın çökmesi ya da anahtarın unutulması sonucu geri dönüşü olmayacak şekilde kaybolabilir.
Bitcoin’in Avantajları Nelerdir?
- Bitcoin hiçbir bankacılık sistemine dahil değildir. Bankacılık sisteminin işlemediği durumlarda bile ödeme yapmanıza ve almanıza olanak sağlar.
- Bitcoin ve diğer kripto paralarla uluslararası ödemeler geleneksel bankacılık hizmetlerine oranla daha ucuzdur.
- Yapılan ödeme, aracı kurumlar olmadığı için çok daha hızlı bir şekilde karşı tarafa geçer.
- Gerekli güvenlik önlemlerinin alınması durumunda Bitcoinler hiçbir şekilde sahibinden alınamaz.
- Bitcoin cüzdanı oluşturmak için kimliğinizi doğrulamanız ya da kredi geçmişinizi sunmanız gibi kontrol mekanizmaları gerekmez. Herkes cüzdan oluşturabilir ve işlem yapabilir.
- Bankacılık sistemlerinin gelişmediği ülkeler ve bölgeler için kolaylaştırıcı bir yöntem olarak kullanılabilir.
- Sahip olduğunuz Bitcoinleri geleneksel dijital ödeme yöntemlerine bezer şekilde harcayabilirsiniz.
- Bitcoin enflasyondan arındırılmış bir para birimidir. Bitcoin 21 milyonluk sınırlı bir arza sahiptir ve üretilebileceği son tarih yaklaşık olarak bellidir. Son Bitcoin 2140 yılında kazılacaktır.
- Blok zinciri doğası gereği halka açıktır ve bu durum beraberinde şeffaflığı getirir.
- Bitcoin işlemlerinin sahtesi yapılamaz ve yapılan işlemler geri alınamaz.
Bitcoin’in Dezavantajları Nelerdir?
- Kripto paralarla çevrimdışı ödeme yapmak üzerine çalışmalar yürütülüyor olsa da bugün bulunduğumuz noktada ödeme yapmak ve almak için internet erişiminin olması gereklidir.
- Bitcoin’i ödeme aracı olarak kabul eden mağazaların ya da servis sağlayıcıların sayısı henüz çok yaygın değildir.
- Bitcoin cüzdanlarının güvenliği ve ödemelerin doğruluğu tamamen cüzdan sahiplerinin kontrolündedir. Özel Bitcoin anahtarının kaybolması cüzdana erişmeyi geri dönülemez biçimde engeller. Hatalı işlemlerin geri alınması da söz konusu değildir.
- Bitcoin ile işlem yapmak, kripto para ekosistemi ile ilgili belli bir bilgi donanımına sahip olmayı gerektirir.
- Kullanıcıların siber güvenliklerini sağlayacak bilgi birikimine ve tecrübeye sahip olması önemlidir.
- Sistemin merkezi bir otoriteye sahip olmaması nedeniyle sahip olduğunuz kripto para varlıkları üzerinde herhangi bir devlet koruması ve garantisi yoktur.
Altcoin Nedir?
“Alternative Coin” kelimelerinin kısaltması olarak türetilen Altcoin terimi, Bitcoin’e alternatif olarak üretilen farklı kripto para birimlerini ifade eder. Ethereum, Litecoin, Ripple, Dash ve benzerleri Altcoin grubunda yer alan kripto paralardır. 2021 yılı itibariyle dünya genelinde 5.000’den fazla Altcoin bulunmaktadır. Bitcoin’den sonra en yüksek piyasa değerine sahip olan Altcoin ise Ethereum’dur.
Altcoin Neden Ortaya Çıktı?
Her Altcoin önerdiği farklı çözümler ve avantajlarla kripto para sektörünü büyütmeyi hedefliyor. Bitcoin’e karşı rekabet güçlerini artırmaya odaklanan Altcoinler yenilikçi iş modelleri olarak görülebilir. Örnek vermek gerekirse gelişmiş bir algoritmaya sahip olan Ethereum akıllı sözleşmelerin oluşturulmasına olanak sağlar, Litecoin hızlı işlem süresi ile öne çıkar, NTX çok daha düşük fiyatlardan işlem yapma avantajı sunar, BLUE ise bluetooth teknolojisi ile çevrimdışı işlem yapmaya olanak sağlar.
Altcoin Nasıl Alınır?
Madencilik yapmadan Bitcoin ve Altcoin sahibi olmak, alım ve satım işlemlerini gerçekleştirmek için sayıları hayli fazla olan kripto para borsaları ve kripto para platformları kullanılabilir. Borsalarda işlem yapmadan önce kripto paralarla ilgili okur yazarlık seviyenizi artırmak, borsaların güvenliğini araştırmak önemlidir. Satın alma işlemlerine başlarken hesap açmanız ve sanal cüzdan oluşturmanız gerekecektir.
Altcoinlerin Avantajları Nelerdir?
- Kripto para piyasasının yaklaşık %40’ını oluşturan Altcoinler yüksek likiditeye sahiptirler.
- Daha uygun fiyatlı madencilik hizmetleri sunarlar.
- Bitcoinlerin aksine, Altcoinler işlevlerle oluşturulmuştur. Sahip oldukları farklı özellikler ve işlevler ile amaca uygun kripto para transferlerinin önünü açarlar.
- Altcoinler Bitcoinlerin aksine daha az fiyat dalgalanmasına sahiptir.
- Altcoinlerin ticareti Bitcoinlere kıyasla daha kolaydır.
Altcoinlerin Dezavantajları Nelerdir?
- Kripto para pazarında dolaşan çok fazla Altcoin vardır. Bu durum, size güven veren Altcoinleri belirleyerek portföyünüzü çeşitlendirmeyi daha güç hale getirebilir.
- Bitcoin’in yüksek yatırım getirisi dikkatleri üzerine topladığı için Altcoinlere yatırım yapma isteği daha azdır.
- Tıpkı Bitcoin gibi Altcoin cüzdanlarının güvenliği ve ödemelerin doğruluğu tamamen cüzdan sahiplerinin kontrolündedir. Yeterli güvenlik önlemi almamak, anahtarları kaybetmek cüzdana erişmeyi geri dönülemez biçimde engeller. Hatalı Altcoin işlemlerinin geri alınması da söz konusu değildir.
- Güven eksikliği güçlü dalgalanmalar yaşanmasına ve büyük kayıplara neden olabilir.
